In feite bestaat er wat de vorm en de eigenschappen betreft nauwelijks een verschil tussen een obligatie en een kasbon.
Kasbons worden uitsluitend door financiële instellingen uitgegeven (die op die manier werkmiddelen aantrekken) en dat op een doorlopende manier. Dat laatste in tegenstelling tot obligaties waarop je slechts gedurende een beperkte emissieperiode kan intekenen. Bovendien zijn kasbons minder aangewezen wanneer je aan actief beleggen denkt: er bestaat in feite geen georganiseerde markt waar je op een soepele en doorzichtige manier kasbons kan verkopen (en kopen). Je doet er dus goed aan slechts in kasbons te beleggen wanneer je van plan bent om ze ook gedurende hun volledige looptijd te behouden. De financiële instellingen bieden kasbons met diverse looptijden aan. Populaire looptijden zijn achttien maanden, drie en vijf jaar. Maar er bestaan ook nog andere looptijden.
Bij sommige kasbons wordt de rente jaarlijks uitgekeerd, bij andere wordt ze niet uitgekeerd maar gekapitaliseerd (d.w.z. aan het kapitaal toegevoegd en dus pas op eindvervaldag uitbetaald), en bij nog andere heb je jaarlijks de keuze tussen uitkering van de rente of kapitalisatie ervan.
Ook bestaan er kasbons met progressieve rente. Dit zijn kasbons waarvan de terugbetaling op bepaalde tijdstippen door de houder kan gevraagd worden, maar waarvan de jaarrente toeneemt naarmate je de kasbon langer houdt. Obligaties zijn over het algemeen veel vlotter verhandelbaar dan kasbons en lenen zich dan ook beter tot een actief beheer van de bedragen die erin belegd zijn.
Als belegger heb je uiteraard de keuze tussen obligaties in euro en obligaties in de meest verscheiden deviezen (waar je ook de meest verscheiden instellingen en organismen als emittent zal vinden).
Op kasbons staat geen naam. Dat is een voordeel dat wij Belgen zeer op prijs stellen. Want wat naamloos is, kan ongemerkt worden doorgegeven. En daarvan maken heel wat beleggers dankbaar gebruik. Zo veranderen kasbons bij een overlijden wel eens onopgemerkt van eigenaar, om zo de fiscus te snel af te zijn. Voor de aangifte van het overlijden worden kasbons nog snel uit de kluis gehaald en meegenomen door de erfgenamen. Want wat niet meer in de kluis zit, daar weet de fiscus niets vanaf, tenzij die één en ander ontdekt tijdens een grondig onderzoek. En wat niet geweten is, daar worden geen successierechten over geheven.
Maar niet alleen omwille van de successierechten bewaren heel wat beleggers graag hun anonimiteit. Ook om andere reden wordt discretie wel eens op prijs gesteld. Komt er bijvoorbeeld ooit een vermogensbelasting in ons land, dan weet de fiscus maar best niet al teveel over uw bezittingen. En die vrees leeft bij heel wat beleggers. Maar ook wie in stilte een erfgenaam of een geliefde wil bevoordelen, heeft baat bij anonieme beleggingen. Redenen te over dus om te kiezen voor een belegging zonder naam.
Maar kasbons hebben ook nog andere voordelen. Wil u leven van uw interesten dan kan u kiezen voor een kasbon met couponuitkering. In de meeste gevallen wordt de interest jaarlijks uitgekeerd. Maar wil u uw interest maandelijks ontvangen, dan kan dat bij de grote banken ook. Men spreekt dan van een kasbon met maandrente.
Wil u daarentegen uw kapitaal maximaal laten aangroeien, dan is een zogenaamde kapitalisatie- of aangroeibon geschikter. De interest wordt dan niet jaarlijks uitgekeerd, maar wordt mee belegd ('gekapitaliseerd' in vakjargon). Maar pas op: de rentevoet waartegen deze interesten worden belegd (de zogenaamde 'kapitalisatievoet') ligt vaak lager dan de interest die u wordt toegekend op het belegde basisbedrag. Sommige banken spelen het spel wél correct en nemen als kapitalisatievoet de gewone interestvoet. Even opletten dus voor u tekent.
Gaat uw bank overkop, dan zijn uw kasbons niet verloren. Die worden immers gewaarborgd door de Belgische Beschermingsregeling voor deposito's en financiële instrumentenDie waarborg is evenwel beperkt tot 20.000 euro per persoon. Heeft u meer geld uitstaan, dan kan u volledig van deze waarborg genieten wanneer u het over verschillende banken spreidt zodat u nergens meer heeft dan dat bedrag. Maar er zit wel een addertje onder het gras. Enkel kasbons die in bewaring worden gegeven bij de bank – zeg maar: die op naam worden bewaard – genieten van deze garantie. Uw kasbons anoniem bijhouden in een kluis kan dus niet als u helemaal veilig wil spelen.
Een laatste voordeel van kasbons is tenslotte dat u ze nagenoeg kosteloos kan aankopen. En dat kan vandaag de dag van niet veel beleggingen meer worden gezegd. Instap- of aankoopkosten zijn er niet bij. En beheerskosten evenmin. Bij de aankoop van kasbons bent u enkel een beurstaksvan 0,14 procent verschuldigd.
Het belangrijkste nadeel van onze Belgische kasbons is ongetwijfeld de roerende voorheffing die op geen enkele wijze kan ontweken worden, zelfs niet als u de coupons in het buitenland int. Sinds 1 januari 1996 bedraagt die belasting 15 procent. Maar de regering kan dat tarief ten allen tijde wijzigen. En daarbij geldt volgende regel: stijgt de roerende voorheffing, dan geldt het nieuwe tarief voor alle bestaande en nieuwe kasbons. Dus ook voor diegene die u vroeger had aangekocht. Daalt de roerende voorheffing.
Daarentegen, dan geldt het nieuwe tarief alleen voor nieuwe kasbons. Bestaande kasbons profiteren dus nooit van een ialing van de roerende voorheffing, maar volgen wél elke verhoging.
En soms kunnen kasbons ook wel eens misleidend zijn. Zo zijn er bijvoorbeeld heel wat kasbons op de markt waarbij de rente jaarlijks of na verloop van een bepaalde tijd wordt verhoogd. In tijden van lage rente steken dergelijke kasbons met progressieve rente gewoonlijk de kop op. Uiteraard is het daarbij de bedoeling hun lage rendement te verhullen. Soms zijn deze kasbons interessant. Maar hoedt u voor oogverblinding. Voor u ingaat op zo'n voorstel rekent je best even na welk rendement u gemiddeld krijgt over de ganse looptijd. Ligt dat cijfer hoger dan het rendement van een 'gewone' kasbon met vaste rente en met dezelfde looptijd, dan is het een interessant alternatief. Maar meestal levert zo'n kasbon niet beduidend meer op, maar werd hij enkel in een aantrekkelijker kleedje gestoken.
En dan is er nog een laatste nadeel: komt u onverwacht in geldnood, dan bent u met kasbons niet altijd goed af. Vaak kan u ze immers alleen met verlies terug te gelde maken. De Belgische grootbanken zijn doorgaans weliswaar bereid om hun kasbons terug in te kopen tegen een min of meer eerlijke prijs. Maar die 'eerlijke prijs' kan wel een stuk lager maar soms ook hoger liggen dan de prijs die u heeft betaald bij de aankoop. Een aantal kleinere instellingen kopen hun kasbons enkel vervroegd terug in onder bepaalde voorwaarden (bijvoorbeeld bij overlijden). Weigeren ze (en dat recht hebben ze altijd) dan kan u de stukken alleen nog te koop aanbieden op de Openbare Veiling van de beurs van Brussel. Om daar een eerlijke prijs te krijgen, moet u wel wat geluk hebben. Kasbons van kleinere (spaar)banken halen daar soms relatief lage prijzen.